Yu'nus Emre'nin Dilinden 5 Vakit Namaz

Müslümanam diyen kişi şartı nedür bilse gerek
Tangrınun buyrugun tutup beş vakt namaz kılsa gerek

Tanla turup başın kaldur ellerüni suya daldur
Tamudan azatlu oldur kullar azad olsa gerek

Öyle namâzın kılasın her ne dilersen bulasın
Nefs düşmanın öldüresin nefs hemîşe ölse gerek

Ol ikindiyi kılanlar arı dirlik dirilenler
Olardur Hakk’a irenler dâim Hakk’a irse gerek

Akşmadurur üç farîza tagca günahun eride
Eyü amellerün sana şem’ü çırag olsa gerek

Yatsu namâzın ol hâzır hâzırları sever kadir
îmanun eksügin bitir îman piş-rev olsa gerek

Her kim Müsülmân olmadı beş vakt namâzı kılmadı
Bilün müsülmân olmayan ol tamuya girse gerek

Görmez misin Mustafâ’yı nice bekledi vefâyı
Ümmet içün ol safâyı ümmet ana irse gerek

Beklerisen din gayretin virmegil nefse murâdın
Yunus Nebî salavatın ışkıla degürse gerek
Günümüz Türkçe’siyle:
Müslüman olduğunu söyleyen kişinin,şartlarının ne olduğunu bilmesi,
Allah’ın emrini tutarak beş vakit namazı kılması gerekir.

Tan yeri ağardığında başını (yataktan) kaldır ve ellerini suya daldır(abdest al)
Cehennemden azat olacak işte o kişidir,kul olanlar da azat olurlar.

Öğle namazını kılmalısın ki ne dilersen ona kavuşabilesin.
(Bu sayede)Nefis düşmanını öldürebilirsin, ki nefs daima öldürülse gerektir.
İkindiyi kılanlar arı,saf bir dirilişle dirilirler.
Hakk’a erenler onlardır ki; daima Hakk’a ermek gerektir.

Akşam üç (rekat) farzdan ibarettir ki; dağ kadar günahı eritir.
İyi amellerin sana kandil ve meşale olacaktır.

Yatsı namazında hazır bulun, Kadir olan Allah hazır (uyanık)olanları sever.
İmanın eksiğini (bu sayede) bitir, iman önder olsa gerektir.

Her kim Müslüman değilse beş vakit namazı kılmaz.
Bilin ki; Müslüman olmayanlar cehenneme girecektir.

Hz.Muhammed’i görmez misin o nice zaman vefa bekledi
Ümmet için safa, mutluluk istedi,ümmet ona erse gerektir.

Dinde gayretli olmayı beklersen nefse istediğini verme
Yunus, Nebi salavatını aşk ile ona yollaman gerekir.

Tahlil:

Açıkça anlaşılacağı üzere, bu şiirin teması; beş vakit namazdır. Namaz kılmadığı şeklinde iftiralara muhatap olan Yunus; adeta kendisine haksızlık edenlere dokunaklı bir cevap veriyor.

‘Müslümanım’ diyebilmenin ön şartının;onun prensiplerini bilmek ve yaşamak olduğunu vurguladıktan sonra, hepsinden önemlisinin beş vakit namaz olduğunu ifade ediyor. Müslümanlıkla Beş Vakit Namaz arasında ayrılmaz ve kopmaz bir ilinti kurulması, namazın önemi konusunda hepimize yeterli fikri vermektedir.

Bugün geldiğimiz noktada,İslam adına konuşan kimi entel takımının namazı hafife alması,üç vakte indirmesi,mutasavvıfların <daimi namaz hali> dediği boyutu hiç kılmadan kalbinde yaşamak olarak anlamaları oldukça üzücüdür. İslam’ı bir araca Müslüman’ı da şoföre benzetirsek namaz;ehliyete benzer. Ehliyetiniz olmadıkça arabanızın olması, ruhsatınızın bulunması kıymet ifade etmez. Namazsız, Hak Yolunda mesafe alamazsınız.

Şimdi şu konuşmaya kulak verelim:
Bir adam, Resulullah (s.av.)'a: "Allah, kullarına kaç vakit namazı farz kıldı?" diye sordu. Aleyhissalâtu vesselâm:
"AIIah, kullarına beş vakit namazı farz kıldı" diye cevap verdi. Adam tekrar sordu:
"Bunlardan önce veya sonra başka bir şey var mı?"
"AIIah kullarına beş vakti farz kıldı. " Bu cevap üzerine adam, bunlar üzerine hiçbir ilavede bulunmayacağına, onlardan herhangi bir eksiltme de yapmayacağına dair yemin etti. Resulullah (s.a.v):
"Bu adam sözünde durursa mutlaka cennete girecektir!" buyurdu."

‘Namaz, dinin direğidir’hadisini bilmeyenimiz yoktur. Çadırın orta direği göçmüş ise çadırdan bahsedilebilir mi?..

***

İkinci mısradan itibaren namazları vakitlerine göre sayan ve değerlendiren Yunus; tanla,şafakla birlikte uyanıp abdest almayı öğütlüyor.

Modern biyoloji ve tıbbın son tespitlerine göre sabah namazı vaktinde atmosferde bulunan gazlar(ozon-azot-hidrojen-oksijen vb) saf halde, sağanak biçimde yere yağmaktadır. Güneş ışınları yeri aydınlatmaya başladığında bu tesir azalır ve hatta karışan radyasyon ile yok olur. Sabah vakti, uykudan uyanıp bedeni, suda bulunan oksijen ve hidrojenle takviye etmek, ardından camiye kadar yürüyüp saf gaz sağanağı bulunan meltemi teneffüs etmek, inançlı bünyelere iksir etkisi yapmaktadır. Ömür boyu sabah namazı için kalkan ve camiye yürüyenlerde kemik erimesi ya da eklem romatizması görülmeyişi, yaşlanma etkilerinin geç başlaması bunun en büyük ispatıdır. Yunus’un dediği gibi sabah namazı hem cehennemden azat,hem de dünyada mevcut ateş yapılı etkilerden(şeytan-cin) uzak kalmaya vesiledir.

Gün ortasına gelindiğinde güneşin etkisi tamamen insanları kuşatmıştır. Sabahtan itibaren çalışan beyin ve ona bağlı bedenin yeni bir takviyeye ihtiyacı vardır ki;bunu sağlayan da öğle namazıdır. Güneşe direkt muhatap olan beyin, öğle abdesti ve namazda okunan dualarla dinlenir, yorgunluk yerini yeni bir enerjiye bırakır. Yorgun insan yemekten hemen sonra uyumak, gevşemek ister. İşte o an nefsin isteklerine teslime hazır olduğumuz andır. Nefis;’Hele biraz dinlen,hele yatıver,işler yetişir’
demeye başladığı anda canavar nefse atılacak en iyi tokat;öğle namazıdır. Yunus,bu durumu ‘nefis düşmanını öldürmek’ şeklinde nitelemiştir.

Günün sonuna yaklaşılıp da güneş perde perde inmeye başladığında ikindiyi kılarız. Yunus;ikindi namazı kılanların arı-duru bir dirilikle zindeleşeceklerine dikkât çekiyor. Günün yavaş yavaş geceye yöneldiği anda tabiattaki değişim bünyelerimize de tesir etmektedir. Muhtemelen, bedeni çalışma saatinin sonlarına rastlayan ikindi namazı;
gündüzün tüm rehavetini üzerimizden alır ve geceye doğru yeni bir bilinç tazelemesi yapar. Asır Suresinde Allah’ın yemin ettiği ASR kelimesinden kastın İkindi Vakti-İkindi Namazı olduğu üzerinde yorumlar yapar tefsir âlimlerimiz.’Namazlara ve orta namaza devam ediniz’ ayetinde geçen Orta Namaz kavramının ikindi namazı olduğu düşünülmüştür. Allah’ın yemin ettiği, bir sureye isim olan İkindi kavramı üzerine daha derinlikli kafa yormak gerekiyor, diye düşünüyoruz.

Akşam,gündüzün bitip gecenin aralandığı bir kapıdır. Bu vakitte kılınacak namaz, dağ gibi günahı eritir derken; bu ibadetin gündüz işlenen günahları eriteceği yolunda ince bir mesaj veriyor. İyi ameller meşale ve kandil olacak derken de, karanlığa aydınlık bir kalple ve temiz düşünceyle girmeyi kastediyor olsa gerek.

Yatsı; uyku öncesi dinlenmeye çekilecek olan bedene son şarj gibidir. Yatsıda dua ve zikirle güçlenen beyin,gece kabuslar görmeyecek, uyku rahat geçecektir. Rüya tabircisi bazı insanlara gittiğinizde size ilk sorularından biri de ‘Yatsıyı kılarak mı yattın,abdestli mi yattın?’ olacaktır. Buradan da anlaşılacağı üzere sadık rüya görmede, sakin gecelemede yatsı namazı önemlidir.

Şiirin sonunda baştaki gibi beş vakit namazla Müslüman olmak arasında kurduğu kuvvetli bağı cehennem tehlikesine dikkât çekerek daha da pekiştiriyor Yunus.

Bu şiirden,kurtuluşun ibadette, ibadetin özünün namazda olduğunu kavrıyoruz. Dinde gayretli olmak için nefse istediğini vermemek ve Muhammed Mustafa(s.a.v) ile iletişimi (salavatı) kesmemek gerektiğini görüyoruz

YAzar : Mehmet DOĞRAMACI